Ahıska Neresidir?

  • Where is Meskhetia ? - Où se situe AHISKA ?

    Ahıska, Güneybatı Kafkasya’da, Gürcistan sınırları içinde yer alan, Türkiye’nin kuzeydoğusunda, Ermenistan’ın kuzeybatısında bir bölgenin merkezindeki bir vilayettir. Buna bağlı iki yüzden fazla köy vardı. Bu bölge nüfusunun çok büyük bir bölümü, yakın zamana kadar Türklerden meydana gelmekteydi.

    Ahıska Haritası

    Ahıska Türkleri Kimdir?

    Ahıska Türkleri, merkezi Ahıska şehri olan ve 1944 sürgününe kadar Gürcistan’ın güneybatı bölgesinde yaşamış yerli ahalidir. Bu halk, çok eski Gürcü kaynaklarında Kıpçak ve Bun-Türk olarak anılmaktaydı. Günümüzde de de bu halk, kendisini Türk olarak tarif etmekte ve Türkçe konuşmaktadır. Sürgünden önce aynı bölgede Kürtçe ve Hemşince konuşan küçük Müslüman gruplar da vardı. Ancak sürgün edilen nüfusun büyük çoğunluğunun ana dili Türkçe idi.

    1944 Sürgünü ne anlama gelir?

    Bölgenin Türk ahalisi, hiçbir zaman bağlı olduğu devlete asi olmamıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasında SSCB ordusuna 40.000 genç evladını vermiştir. Bunların yarıya yakını savaşta hayatını kaybetmiş, dönenlerin büyük bir kısmı da sakat kalmıştır.

    Savaş yıllarında bölgede kalan yaşlılar ve çocuklar, devlet tarafından meccanen çalıştırılarak demiryolu inşa ettirilmiştir. Devlet, bu demiryoluyla gelen ilk trenlerle bölgede yaşayan 120.000’den fazla Ahıska Türkünü Orta Asya ülkelerine sürülmüşlerdir. Ahıskalılar, dönemin Sovyet liderleri Stalin ve yardımcısı Beria tarafından alınan kararla sürgün edilmiştir.

    Sürgün edilenlerden okur-yazar ve aydınlar Sibirya’ya gönderildiler. Daha sonra bunlardan hiç haber alınamadı. Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan’a yerleştirilenler, 12 yıl boyunca (1944-1956) özel bir rejime tabi tutuldular ve yerleştirildikleri köy ve kasabalardan dışarı çıkarılmadılar. Bu yasaklara uymayanlar ağır şekilde cezalandırıldılar. 1957’de diğer sürgün toplulukların vatanlarına dönmelerine müsaade edildiği halde, Ahıskalılara sadece sürgün bölgelerinde sınırlı seyahat serbestliği verdi. Fakat hiçbir zaman anayurtları olan Ahıska bölgesine seyahat ve yerleşmelerine müsaade edilmedi. Bir kısım sürgün halk, 1958’den itibaren, vatana yakınlığı ve ilk fırsatta oraya dönme ümidiyle, kendi imkânlarıyla Azerbaycan’a yerleşti.

    Dönüş süreci

    Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Gürcistan’a geri dönüş tekrar gündeme gelmiş; Ahıska Türklerinin geri dönüşünün Gürcistan’ın 1999 yılında gerçekleşen Avrupa Konseyi üyeliğinin şartlarından biri olması nedeniyle yeni bir süreç başlamıştır. Uluslararası toplum geri dönüş sürecini desteklemektedir.

    Ahıska bölgesinin Sovyetler Birliği’nin bir parçası haline geldiği tarihten itibaren çok çeşitli ayrımcılık ve insan hakkı ihlâllerine maruz kalan Ahıska Türkleri, günümüzde sekiz farklı ülkede yaşamaktadır. Bu ülkeler, Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya Federasyonu, Ukrayna, ABD ve Türkiye’dir. Bu ülkelerin bazılarında çeşitli insan hakları ihlâlleri yaşanmaktadır.

    Ahıska Türkleri 1944 sürgünüyle uğradıkları haksızlığın düzeltilmesini ve Gürcistan’a geri dönüş sürecinin yeni ayrımcılık ve insan hakkı ihlâlleri doğurmayacak şekilde hayata geçirilmesini uygar dünyadan beklemektedir.

    Avrupa Konseyi’nin delâletiyle 11 Temmuz 2007 tarihinde Gürcistan Parlamentosu’nda kabul edilen Geri Dönüş Yasası, Gürcistan’ın 1944 yılından bu yana attığı önemli ve somut bir adımdır. Fakat bu yasanın çok büyük eksiklikleri vardır. Ahıskalı sürgün halk ve sivil toplum teşkilâtları bu yasayı ciddî bir şekilde eleştirmektedirler. Bazı uzmanlar yasayı, geri dönüşü engellemek üzere düzenlenmiş bir yasa olarak değerlendirmektedirler.

    Uluslararası kuruluşların geri dönüş sürecine maddî destek vermeleri gerekmektedir. Gürcistan, sosyal, siyasî ve ekonomik yönden birçok problem yaşamaktadır.

    Ahıska Türkleri ne istiyor?

    Haksız olarak sürüldüğümüz topraklarımıza geri dönmek istiyoruz. Günümüz itibariyle ABD dâhil olmak üzere 9 ayrı ülkede 2000 ayrı yerleşime dağılmış durumdayız. Bulunduğumuz ülkelerde vatandaşlık, yerleşme izni, çalışma izni almakta zorlanmaktayız. Kültürümüz ve dilimiz yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Biz ülkemize Gürcistan vatandaşı olarak dönmek ve bundan sonra kendi topraklarımızda yaşamak istiyoruz.

    Gürcistan devleti, bizim dönüşümüz için gerekli sosyal ve ekonomik şartları hazırlamakta zorlanmaktadır. Daha önce buralarda topraklarımız, evimiz vardı. Ama geri dönen Ahıskalılar bu yerlerdeki toprakları ve meskenleri satın almak durumundadır. Bu, zaten büyük kayıplara uğramış halkımız için yeni bir sıkıntı demektir. Dileğimiz Gürcistan’ın bu ülkelerle sahip olduğumuz sosyal haklar, meslekî haklar, ev, arsa ve arazilerimizin değerlendirilmesi karşılığında bize kendi vatanımızdaki eski arazilerimizin bir kısmını tahsis etmesidir. Gürcistan, yaşadığımız ülkelerde aldığımız diploma ve icra ettiğimiz meslekleri tanımalıdır.

    2007’de çıkarılan kanun, ilk defa bize haklar sağlamakta ise de son derece yetersizdir. Bu kanunun eksiklikleri aşağıda kısaca açıklanmaktadır:

    Bu kanun, vatandaşlık hakkı problemine sebep olmaktadır. Çünkü dönüşü kabul edilenlerden derhal geldiği ülke vatandaşlığından ayrılması istenmekte fakat Gürcistan vatandaşlığı verme garanti edilmediği için döneceklerin vatansız duruma düşmesi tehlikesi kesin olarak söz konusudur. Bu durum, dönmek isteyenleri caydırıcı bir etki yapmaktadır.

    Dönüş için verilen başvuru süresi yetersizdir. Dönüş için başvuru her zaman mümkün hale getirilmelidir.

    Ahıska’ya dönüş başvurusu yapan kişilerden talep edilen evrak ve belgelerin Ahıskalıların bilmediği İngiliz veya Gürcüce dillerine tercüme edilmesi istenmektedir. Hâlbuki yakın zamana kadar ortak dil Rusçaydı ve söz konusu belgeler de Rusçadır. Zaten geçici olan bir hâl için tercümeye gerek olmamalıdır. Bilinen bir dil varken bilinmeyen dilde belge hazırlanmasını istemek işin zorlaştırılmasından başka bir şey değildir.

    Ahıska’ya dönecek kişilerin yerleşeceği bölgeler belirsizdir. Dönenlerin Gürcistan geneline serpileceğine dair söylentiler var. Hâlbuki halk, sürgün öncesindeki yurduna yani Ahıska ve köylerine yerleşmek istemektedir. Dönüş için başvuranların hepsi kabul edilseler bile sayıları 12.000 i ancak bulur. Bu nedenle az sayıda geri dönecek olanların Gürcistan’ın farklı bilgelerine dağıtılmaları bizim için kültürümüzü sürdürmemizin engellenmesi anlamına gelmektedir. Bölgede boşaltılmış köyler mevcuttur en azından bu bölgelere yerleştirilmemiz sağlanmalıdır. Çünkü boşaltılan bu bölgeler Ahıska’da yaşayan Türklerin sürgün edilmesi sonucu bu hale gelmiştir. Vatanımıza geri dönme hakkımızın en kutsal insan hakkı olduğuna bütün kalbimizle inanıyoruz. Bu yolda ilerleme sağlanmasına destek vermesi için uygar dünyaya insani çağrımızı tekrarlıyoruz. Ey insanlık! 1944’ten beri attığımız çığlığı duy!

    Ahıska’dan sürgün edilmiş halkımızın dünyanın 9 ayrı ülkesinde örgütlenmiş sivil toplum örgütü Dünya Ahıska Türkleri Birliği

    Where is Meskhetia ? - Où se situe AHISKA ?

Yorumlar

1 yorum

Köşe Yazısı

Ahıska ve Ahıska Türkleri ile ilgili siz de makale yazın, yayınlayalım.
Yeni Makale Yaz